ఏ దేశములో గాని ప్రభుత్వం ప్రజా సంక్షేమం కోసం ప్రజల వద్ద నుండి పన్నుల రూపేణ నిధులు సమకూర్చు కొంటుంది. అంటె ప్రభుత్వం ప్రజల వద్ద నుండి పన్నుల ద్వార వసూలు చేయబడిన నిధులతోనే ప్రజల మౌళిక వసతులకు సంబంధించిన అవసరాలు తీర్చడానికి మరియు ఇతర సంక్షేమ పథకాలు అమలు చేయడానికి ఖర్చు పెడుతుంది. సమ సమాజ స్థాపనే లక్ష్యంగా ప్రతి ప్రభుత్వం పనిచేయాలి. కాని స్వాతంత్య్రము వచ్చినప్పటినుండి సమ సమాజ స్థాపన జరగక పోగా పేదరికానికి ధనిక వర్గానికి మద్య వ్యత్యాసము పెరుగుతూ పోతున్నది. దేశ సంపద ఏ కొద్దిమంది వ్యక్తుల వద్దే కేంద్రీకృతం అవుతున్నది అనేది జగమెరిగిన సత్యం. దీనికి ప్రధాన కారణము ప్రభుత్వం, పేద వర్గాల అభ్యున్నతి కొరకు ఖర్చు పెడుతున్న నిధుల గురించి పల్లె ప్రజానీకానికి ముఖ్యంగా పల్లెలో ఉంటున్న అణగారిన వర్గాల వారికి, వారి హక్కుల గురించి, ప్రభుత్వ పథకాల లో వారి అర్హత (హక్కుల) గురించి సరైన అవగాహన లేక పోవడమే ప్రధాన కారణంగా చెప్పుకోవచ్చు. అందు కొరకు ప్రజలకు సాధికారత కల్పించడానికి భారత ప్రభుత్వము 73 వ రాజ్యాంగ సవరణ తీసుకొచ్చి ప్రజలకు గల అధికారాన్ని గ్రామ సభను రాజ్యాంగములోని 243ఏ అధికరణమునందు పొందుపరచి గ్రామ సభకు రాజ్యాంగ బద్దత కల్పించింది. రాజ్యాంగ సవరణకు ముందు కూడా మన రాష్ట్ర ప్రభుత్వము గ్రామ పంచాయతీలలో గ్రామసభ గురించిన చట్టం చేయడం జరిగింది కాని పంచాయతీల పాలన కొరకు గ్రామసభ అని దానిని నిర్వహించవలసిన బాద్యత గ్రామపంచాయతీలదని ప్రజలు ఇంతకు ముందు అనుకునేవారు. కాని గ్రామసభలో ప్రజల బాధ్యత ఉందని దానిలో స్థానిక ప్రభుత్వము అయిన గ్రామ పంచాయతీల పని తీరును ప్రశ్నించవచ్చని ఏనాడు ప్రజలు అనుకోలేదు, కాబట్టి ప్రజలకు ఉన్న అధికారము వారికి తెలిసి రాలేదు. దాని ఉద్దేశము అప్పుడు, ఇప్పుడు కూడా పరిపాలన లో పారదర్శకత పెంపొందించడానికి, మరియు ప్రజలకు సాధికారత కల్పించడానికి ఉద్దేశించినది. కాని ప్రజలు మాత్రం గ్రామసభ నిర్వహించడం అనేది పంచాయతీకి సంబంధించినది అని మరియు ప్రభుత్వం వేరు ప్రజలు వేరు అని ఇంత వరకు అనుకుంటున్నారు మరియు ఇప్పటికీ కూడా చాలా మంది అదే భావనలో ఉన్నారు. రాజ్యాంగం ప్రకారము ప్రజా ప్రభుత్వములో ప్రజలే పాలకులని వారికేది కావాలో వారే నిర్ణయించుకునే అధికారము వారి కుందని చాలా కొద్దిమందికి మాత్రమే తెలుసు. ప్రజా ప్రతినిధులను ఎన్నుకోవడం అంటె వారికి (ప్రజలకు) బదులుగా పరిపాలించడానికి, ఇంకొకరికి ప్రజలు ఓటు ద్వార అధికారము కట్టబెడుతున్నారు. ఓటు ద్వార ఆ అధికారము పొందిన వారు, ముఖ్యంగా స్థానిక ప్రభుత్వ ప్రజా ప్రతినిధిగా గెలిచి స్థానిక ప్రభుత్వ అధికార పగ్గాలు చేపట్టిన వారు తమ ఆలోచనలకు, ఆశయాలకు అనుగుణంగా పనిచేస్తున్నారా లేదా అని, పర్యవేక్షించే బాధ్యతను ప్రజలు మరిచి పోతున్నారు. ఆ పర్యవేక్షణకు సంబంధించిన ఏకైక అవకాశము గల వేదికే గ్రామసభ. అలాంటి గ్రామసభ కు గల అధికారాలు, దానిలో ఎవరు ఏ అంశాలకు బాధ్యులు అనే విషయాలను రాజ్యాంగ పరంగా సంక్రమించిన అధికారములు మరియు తెలంగాణ పంచాయతీ రాజ్‌ చట్టం, 2018 ద్వార సంక్రమించిన అధికారాల గురించి ప్రజా ప్రతినిధులకు, ప్రజలకు మరియు గ్రామస్థాయిలో పని చేస్తున్న ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకు తెలియజేయాలనేదే ఈ వ్యాసం యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశ్యము.
Contd. Page.2
:: 2 ::
రాజ్యాంగములో గ్రామసభ: భారత రాజ్యాంగములోని 243 ఎ అధికరణము ప్రకారము రాష్ట్ర శాసనసభ చట్టము ద్వార గ్రామస్థాయిలో తగిన అధికారాలను, విధులను నిర్వహించుటకు తగిన అధికారాలను గ్రామసభకు దఖలు పర్చాలని భారత రాజ్యాంగము చెపుతోంది.
రాజ్యాంగములోని అధికరణమునకు అనుసరించి మన రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తెలంగాణ పంచాయతీరాజ్ చట్టం 2018 సెక్షను 6 ద్వార తగిన అధికారాలను గ్రామసభకు కల్పించింది. దీని నే ఇంకో విధంగా చెప్పాలి అంటె గ్రామస్థాయిలోని ప్రభుత్వము పనితీరును మరియు ఆ స్థాయిలో పనిచేయు ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల పనితీరును సమీక్షించు అధికారము ప్రజలకు ఇవ్వబడినది. ఇది తెలియని ప్రజలు గ్రామ సభకు హాజరు కాకుండా వారికున్న అదికారమును కోల్పోతున్నారు.
గ్రామ స్వరాజ్ కోసం గాంధీజీ దార్శనికత:
గ్రామాలు స్వయం సమృద్ధి సాధించే దిశగా తమ ఆహారాన్ని తామే పండించుకునే స్థితి లోకి రావాలి. మరియు తమ వస్త్రాన్ని తామే ఉత్పత్తి చేసుకోగల సామర్థ్యాన్ని సాధించాలి.
ప్రాథమిక కోర్సు వరకు విద్య తప్పనిసరి చేయాలి.
గ్రామ సమాజం అహింస మరియు సత్యాగ్రహాన్ని అనుసరించాలి.
చాలా కార్యకలాపాలు సహకార ప్రాతిపదికన నిర్వహించబడాలి.
గ్రామాలకు ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ మరియు పునరుత్పత్తి, పిల్లల ఆరోగ్య సౌకర్యాలు ప్రజలకు అందుబాటులో ఉండాలి.
గ్రామాలలో చురుకైన గ్రామసభలు, మహిళా స్వయం సహాయక బృందాలు మరియు యువజన సంఘాలు ఉండాలి.
జయప్రకాష్ నారాయణ్ అభిప్రాయం ప్రకారం
“గ్రామసభ అంటే ప్రత్యక్ష ప్రభుత్వం మరియు ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంతో కూడిన గ్రామ ప్రజాస్వామ్యం. పంచాయతీ మరియు గ్రామసభ మధ్య సంబంధం మంత్రి వర్గము మరియు శాసన సభ సంబంధంలా ఉండాలి.
గ్రామసభ ప్రాముఖ్యత
గ్రామసభ పంచాయతీరాజ్ వ్యవస్థలో అతి ముఖ్యమైన సంస్థ.
గ్రామాభివృద్ధికి వ్యూహాలను రూపొందించడం, పాలక నిబంధనల అమలుకు ఇది బాధ్యత వహిస్తుంది.
ఇది గ్రామ ప్రజల ప్రాథమిక సౌకర్యాలను కూడా చూసుకుంటుంది.
ఇది గ్రామంలోని సామాజిక ఆస్తులకు సంరక్షకుడిగా కూడా ఉంటుంది.
విద్య, శాంతిభద్రతలు, ప్రాథమిక ఆరోగ్య సేవలు గ్రామసభ యొక్క ఇతర బాధ్యతలు.
ఇది గ్రామ పంచాయతీ తీసుకున్న తప్పుడు నిర్ణయాలను కూడా తనిఖీ చేస్తుంది.
ఇది ఎన్నికైన ప్రతినిధులపై నిఘా ఉంచుతుంది మరియు వారిని ఎన్నుకున్న వ్యక్తులకు వారిని జవాబుదారీగా చేస్తుంది.
గ్రామసభ సమావేశాలకు హాజరు కావడం అందరి సభ్యులకు ముఖ్యం ఎందుకంటే సమావేశాలలో చర్చించబడిన వివిధ ప్రణాళికల కార్యకలాపాలలో పాల్గొనడానికి ఇది ఏకైక మార్గం.
గ్రామసభ సభ్యులు వేర్వేరు ప్రాంతాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు. కాబట్టి, వారు తమ స్థానిక సమస్యలను మరియు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను సమావేశాలలో ఉంచడం చాలా ముఖ్యం.
ఎవరైనా గ్రామ సభా సమావేశాలకు గైర్హాజరైతే, వారి ఆసక్తులు విస్మరించబడవచ్చు.
పారదర్శకతను ప్రోత్సహిస్తుంది
జవాబుదారీతనాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది
ప్రజా భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది
సామాజిక సంక్షేమాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది
సమానత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది
స్థానిక ప్రభుత్వ వ్యవస్థలో ఇది ఏకైక శాశ్వత యూనిట్
చిన్న గ్రామాలలో కూడా గ్రామ సభలు జరుగుతాయి
గ్రామ పంచాయతీలో గ్రామసభ అనేది స్థూల స్థాయి ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ.
గ్రామ పంచాయతీ పనితీరును పర్యవేక్షిస్తుంది,
గ్రామ పంచాయతీకి సలహా సహకారాలను అందిస్తుంది,
అభివృద్ధి కార్యక్రమాల కోసం లబ్ధిదారులను ఎంపిక చేస్తుంది మరియు సామాజిక తనిఖీలను నిర్వహిస్తుంది.
వికేంద్రీకృత ప్రణాళికను కలిగి ఉండటం వలన
సామాజిక న్యాయం చేయడం,
స్థానిక స్థాయిలో సమస్యలను గుర్తించడం, ప్రాధాన్యతను నిర్ణయించడం
పరిష్కారాలను కనుగొనడం,
మరియు గ్రామీణాభివృద్ధి కార్యక్రమాలు అమలు చేయడం.
Contd. Page.3
:: 3 ::
గ్రామసభ సమావేశాలకు సవాళ్ళు
గ్రామసభ సమావేశాలకు సవాళ్లలో తక్కువ అవగాహన మరియు భాగస్వామ్యం, స్పష్టమైన అజెండాలు మరియు సరైన నిర్మాణం లేకపోవడం, రాజకీయ జోక్యం మరియు తగినంత వనరులు లేకపోవడం, చివరికి ఈ కీలకమైన స్థానిక పాలనా సంస్థల ప్రభావవంతమైన పనితీరుకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
సవాళ్ల యొక్క మరింత వివరణాత్మక వివరణ:
తక్కువ అవగాహన మరియు భాగస్వామ్యం:
అవగాహన లేకపోవడం: చాలా మంది గ్రామస్తులకు గ్రామసభ సమావేశాల ప్రాముఖ్యత మరియు విధుల గురించి తెలియదు, దీని ఫలితంగా తక్కువ హాజరు మరియు భాగస్వామ్యం ఏర్పడుతుంది.
తక్కువ హాజరు: ప్రజలు తెలుసుకున్నప్పటికీ, పని నిబద్ధతలు, సమయం లేకపోవడం లేదా ప్రక్రియ పట్ల ఉదాసీనత వంటి కారణాల వల్ల హాజరు తక్కువగా ఉండవచ్చు.
అసమాన భాగస్వామ్యం: మహిళలు మరియు అణగారిన వర్గాలు తరచుగా పాల్గొనడానికి అడ్డంకులను ఎదుర్కొంటారు, వీటిలో సామాజిక నిబంధనలు, సమాచారానికి ప్రాప్యత లేకపోవడం మరియు మాట్లాడటానికి భయం ఉన్నాయి.
స్పష్టమైన అజెండాలు మరియు సరైన సమాచారము లేకపోవడం:
తాత్కాలికవాదం: సమావేశాలు కొన్నిసార్లు స్పష్టమైన అజెండా లేదా సరైన సమాచారము లేకుండా నిర్వహించబడతాయి, దీని వలన దృష్టి మరియు దిశ లేకపోవడం జరుగుతుంది.
ఆచారబద్ధమైన ప్రవర్తన: కొన్ని సందర్భాల్లో, గ్రామసభ సమావేశాలను కేవలం లాంఛనాలుగా పరిగణిస్తారు, నిజమైన చర్చ లేదా నిర్ణయం తీసుకోవడం చాలా తక్కువ.
సమాచారం లేకపోవడం: సమావేశాలు, అజెండాలు మరియు తీర్మానాల గురించి సమాచారం ఎల్లప్పుడూ ప్రజలకు సమర్థవంతంగా వ్యాప్తి చేయబడదు.
రాజకీయ జోక్యం మరియు జవాబుదారీతనం లేకపోవడం:
రాజకీయ జోక్యం: ఉన్నత స్థాయిలో ఎన్నికైన ప్రతినిధుల జోక్యం గ్రామసభ స్వయంప్రతిపత్తిని దెబ్బతీస్తుంది మరియు ప్రజల అవసరాలను ప్రతిబింబించని నిర్ణయాలకు దారితీస్తుంది.
జవాబుదారీతనం లేకపోవడం: ఎన్నికైన ప్రతినిధులు మరియు పంచాయతీ అధికారులలో తరచుగా జవాబుదారీతనం లేకపోవడం ఉంటుంది, వారు గ్రామసభ తీర్మానాలను తీవ్రంగా పరిగణించకపోవచ్చు.
అమలు లేకపోవడం: తీర్మానాలు ఆమోదించబడినప్పటికీ, అవి ఎల్లప్పుడూ అమలు చేయబడవు, ఇది గ్రామస్తులలో నిరాశ మరియు నిష్క్రియాత్మకతకు దారితీస్తుంది.
వనరుల పరిమితులు:
నిధుల కొరత: గ్రామసభ ఆమోదించిన ప్రాజెక్టులు మరియు కార్యక్రమాలను అమలు చేయడానికి పంచాయతీలకు తరచుగా తగినంత నిధులు ఉండవు.
వనరుల కొరత: సిబ్బంది మరియు మౌలిక సదుపాయాలతో సహా పరిమిత వనరులు గ్రామసభ ప్రభావవంతమైన పనితీరుకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
సమన్వయం లేకపోవడం: రాష్ట్ర మరియు కేంద్ర స్థాయిలో వివిధ పరిపాలనా సంస్థల మధ్య సమన్వయ లోపం ఉండవచ్చు, దీని వలన నిధుల విడుదలలో జాప్యం మరియు వనరుల వినియోగం తక్కువగా ఉంటుంది.
No comments:
Post a Comment